Homily November 29, 2020

1st Sunday of Advent Year B Is 63:16-17.19.64:2-7 1 Cor 1:3-9 Mk 13:33-37 

 Ang nasa balita ngayon ay ang tungkol sa vaccine. Maraming mga tao ang umaasa sa pagdating ng vaccine para makabalik na tayo sa normal na buhay at marami din ang balitang malapit na ang vaccine – sabi nga ng iba sa December ay may vaccine nang available. At habang nag-aabang ng vaccine, ang mga pamahalaan ay naglalaan na ng pera para bumili nito at ang pinag-uusapan, at pinag-aawayan, ay sino ang mauuna na makinabang dito. Dito tinutuon ng mga tao ang pag-asa laban sa virus. Pero ito nga ba ang solusyon? Hindi natin alam, pero at least may inaasahan, may hinihintay. 

 Pag-aantay. Pag-asa. Iyan po ang diwa ng panahon ng adbiyento na sinisimulan natin ngayong linggo. Ang ibig sabihin ng adbiyento ay pagdating, at dahil sa may darating, tayo ay naghahanda. Kaya ang panahon ng advent ay panahon ng paghahanda. Ang pinaghahandaan natin ay higit pa kaysa vaccine. Hindi naman vaccine ang mag-liligtas sa atin. Una, ito ay may presyo at mahal para sa maraming bansa at maraming tao. Pangalawa, hindi pa gaano alam kung ito ay may mga side-effects at kung ano. Sa adbiyento, ang hinihintay natin ay kaligtasan at kaligayahan,a hindi lang gamot sa isang virus, at ito ay para sa lahat. Ganrantisado ito na mangyayari ng Diyos mismo. 

 Ang hinihintay natin ay ang Diyos na darating. Ang sagot natin sa salmong tugunan ay: “Lord, make us turn to you; let us turn to you and we shall be saved.” Ang Diyos mismo ang ating binabalingan. Sinabi ni propeta Isaias: “Punitin mo na ang langit at bumaba ka na!” Sinabi ni Jesus: “Maging alisto! Maging mapagbantay!” Darating nga ang Panginoon, pero sa oras na hindi natin inaasahan! 

 Kaagad ang pumapasok sa isip natin sa ganitong panahon na malapit na ang December na ang pagdating na hinihintay natin ay ang pasko, ang Dec 25. Oo, ang adbiyento ay paghahanda nga sa pasko ng pagsilang. Pero hindi lang. Ang Dec 25 ay isa lang ala-ala ng isang pagyayari na nakaraan na. Ang mas hinihintay natin ay ang pagdating muli ni Jesus. About 2000 years ago, Jesus came in the lowly form of a baby in Bethlehem. We remember and celebrate this. But Jesus promised before he left for heaven that he will come again, now in the form of a mighty king and judge. Sa muli niyang pagdating tatapusin na niya ang gawain ng kaligtasan na kanyang sinimulan noon. Jesus has already saved us. He died on the cross and rose again. But we do not yet experience completely the full effect of his redemption. This will happen at his second coming. Advent also prepares us for this. So as we are joyful awaiting Christmas, we should be all the more joyful in awaiting the final coming of Jesus. As we look forward to Dec 25, we should all the more look forward to the Second Coming of the Lord. 

 So advent as a season of preparation is a preparation both for the coming of Jesus in history and his coming in glory. We commemorate his coming in Bethlehem while we expect his final coming for all time. We are confident for this second coming because as St. Paul told us: “You are not lacking in any spiritual gift for the revelation of the Lord Jesus Christ. He will keep you firm to the end.” Kaya hindi tayo natatakot o kinakabahan. Nasa atin na ang lahat ng biyaya na kailangan natin upang tanggapin siya. Ang dapat lang natin gawin ay huwag tayo magpabaya. Sa ibang liham ni San Pablo sinasabi niya na tayo ay mga anak ng liwanag at hindi ng dilim, mga anak ng umaga at hindi ng gabu. Tayo ay natutulog sa gabi, walang pakialam sa mga nangyayari sa paligid natin. Pero kapag tayo ay nasa araw na, dapat tayo ay gising at listo sa ating mga gawain. Kaya sinabi ni propeta Isaias: “Sana matagpuan mo kami na gumagawa ng matuwid, na kami ay sumusunod sa iyong landas.” At ganoon din ang sinabi ni Jesus sa ating ebanghelyo. Iniwan ng may-ari ng bahay ang mga alipin niya na may kanya-kanya silang gawain habang wala siya. Sana pagbalik niya matagpuan silang ginagawa ang kanya-kanyang tungkulin. 

 Kaya kapag sinabi na sana hindi tayo magpabaya ngayong panahon ng adbiyento, huwag tayong magpabaya sa kanya-kanyang tungkulin sa buhay. Ang bawat isa sa atin ay may tungkulin at gawain sa buhay – bilang isang nanay, bilang isang guro, bilang isang estiyudiante, bilang isang manggagawa, bilang isang tatay. Gampanan natin ang mga tungkuling ito. Kung ang bawat isa ay gumagawa lang ng kanya-kanyang tungkulin, gaganda ang takbo ng buhay natin at ng ating bansa. Kaya may kaguluhan dahil iresponsable ang tatay, suwail ang anak, nanloloko ang may tungkulin sa pamahalaan, nagpapabaya ang may trabaho. Let us all strive to be faithful to our duties. This will do a lot of good to all of us. 

 Ang isa pang pagkapabaya natin ay pabaya sa pagsunod sa paraan ng Diyos. Mga kapatid, maniwala tayo na hindi masama sa atin ang paraan ng Diyos. Pinapaalam ng Diyos ang kanyang mga utos at pamamaraan kasi ito ay mabuti sa atin. Madalas makitid ang ating kaisipan tulad ng mga teen-agers na nagrerebelde sa mga magulang. Akala nila pinipigilan sila ng mga magulang nila upang pahirapan sila. Totoo naman na may mga magulang na mali ang pagdidisiplina sa mga anak nila. Pero hindi natin iyan masasabi sa Diyos. Hindi nagkakamali ang Diyos sa kanyang pamamaraan at walang masamang intensiyon ang Diyos para sa atin. Ibinigay na niya ang kanyang anak para sa atin, ano pa kaya ang hindi niya gagawin para sa ating kabutihan? Maniwala tayo sa kanya. At hindi naman siya nagkukulang na ipaabot ang kanyang kagustuhan. Kaya ngayong panahon ng adbiyento ay hinihikayat tayong magdasal, magbasa ng Bibliya, suriin ang ating konsiyensiya, pag-aralan ang ating pananampalataya. Diyan nagsasalita ang Diyos sa atin. Ang simbahan ay wala namang ibang balak kundi ipaabot sa atin ang katuruan ng Diyos. 

 Sa panahon ng adbiyento huwag din tayo magpabaya sa ating kapwa. Sila ay pananagutan natin. Let us not be like Cain who questioned God: “Am I my brother’s keeper.” Yes, we are our brother’s and sister’s keepers. We are responsible for each other. Huwag natin pabayaan ang nangangailangan. Anumang biyaya na ipinagkaloob sa atin ay hindi lang para sa atin. Katiwala lang tayo. Ipinagkatiwala ng Diyos ang mga biyayang iyan hindi lang para sa atin kundi para din sa iba. Kung ang bawat isa sa atin ay tutulong at aalalay lang sa isa o dalawa sa paligid natin, marami ang matutulungan. Kaya ang adbiyento ay panahon din ng kawanggawa. 

 Maraming nagbago sa ating panahon dala ng pandemic. Isang malaking pagbabago ay ang paraan ng pagdiriwang natin ng pasko. Sa mga taong nakaraan, sa ganitong araw na papasok na ang December, ang dami na nating mga Christmas parties na naka-schedule. Nagagastos na natin ang ating mga Christmas bonus at 13th month pay sa pamimili. May plano na tayo kung saan tayo magpapasko. Punong puno na ang mga malls. Hindi ganyan ngayong taon. Pero may isang bagay na maaari nating sabihin na mabuting idinudulot sa atin ng pandemic. Mas maipagdiriwang natin ang adbiyento. Noong nakaraan, nilamon na ng pasko ang adbiyento. Sa totoo lang pinagdiriwang natin ang pasko sa panahon ng adbiyento, in the days before Dec 25. The intense partying are done before Christmas. And when Christmas day comes, we are tired of Christmas. And after December 25 which is the real Christmas season, the joy of Christmas is gone. Mataas na ang blood sugar at ang cholesterol, broke na tayo at pagod na. Now let us go back to the true spirit of advent and Christmas. Hindi pa pasko ngayon. Mas tahimik tayo ngayon sa pagdarasal, sa pagninilay, sa pagtulong sa kapwa, sa pagbabasa ng Bible. Mas namnamin natin ang pananabik sa pagtanggap sa Panginoon. And let us celebrate the real Christmas on Dec 25 and the days after that. Most of all, during these advent and Christmas seasons, let our attention be on the Lord Jesus. He is the reason for the season. The memory of his coming 2000 years ago and the expection of his coming at the end of time should be the focus of our attention. Thus we sing deep in our heart and let this be the refrain in these days: Maranatha! Come, Lord Jesus, come!

Homily November 22, 2020

34th Sunday Year A Christ the King Sunday Ezekiel 34: 11-12.15-17 1 Cor 15:20-26.28 Mt 25: 31-46 

May iba’t ibang paraan ng pagtingin sa panahon kasi may iba’t ibang kalendaryo. Familiar tayo sa civil year na nagsisimula sa January 1. Diyan nakabase ang ating kalendaryo. Pero mayroon din tayong school year, ang kalendaryo ng mga schools; mayroon ding fiscal year, ang kalendaryo ng business; familiar din tayo sa Chinese New Year, na ibang kalendaryo din ang sinusundan. Sa Simbahan mayroon din tayong liturgical year, ang kalendaryo ng simbahan. Sa simbahan, ang linggong ito ay ang huling linggo ng taon ng simbahan. Sa susunod na Linggo, magsisimula na tayo sa bagong panahon ng simbahan, ang panahon ng Adbiyento. 

 Today, which is the last Sunday of the Year of the Church, we remember the end of time. Lahat ng bagay ay nagtatapos. Pati na ang panahon ay magtatapos, at ang lahat ng bagay sa mundong ito ay magtatapos. Bilang mga Kristiyano naniniwala tayo na ang lahat ay nasa kamay ng Diyos. Sa kanya nagsimula ang lahat, at ang lahat ay babalik din sa kanya. Narinig natin sa sulat ni San Pablo sa mga taga-Corinto: “Kapag ang lahat ay nasa ilalim na ng kapangyarihan ni Kristo, ang Anak naman ang paiilalim sa kapangyarihan ng Diyos na naglagay ng lahat ng bagay sa ilalim ng kapangyarihan niya. Sa gayon, lubusang maghahari ang Diyos sa kalahat-lahatan.” 

 Dumating si Jesus sa mundo upang iligtas tayo. Hanggang ngayon patuloy ang proseso ng pagliligtas. Magtatapos ito sa wakas ng panahon. At hindi mabibigo ang balak ng Diyos na kaligtasan. Ang tagumpay ni Jesus sa kamatayan at kasamaan ay magiging klaro na sa lahat. Kaya ngayong Linggo ipinagdiriwang natin ang Dakilang Kapistahan ni Kristong Hari. Ito ay paalaala sa atin sa wagas na tagumpay ni Kristo. 

Ayon sa ating ebanghelyo uupo siya sa kanyang maringal na trono na puno ng kaluwalhatian na napapalibutan ng lahat ng mga anghel at mga tao. Si Kristong Hari ay siya rin ang Dakilang Hukom. Tulad ng pastol, paghihiwalayin niya ang mga tupa. Hahatulan niya ang bawat isa. Sa isang talinhaga ni Jesus, tayo ay parang nasa isang bukid na sama-samang tumutubo ang mga trigo at ang mga damo. Pagdating ng tag-ani, ihihiwalay ang mga trigo sa mga damo. Ang mga trigo ay dadalhin sa warehouse habang ang mga damo naman ay susunugin. Sa isa pang talinhaga, inihambing ni Jesus ang paghahari ng Diyos ngayon sa isang lambat na itinapon sa dagat. Lahat ng uri ng isda ay napasaloob ng lambat. Hihilahin ang lambat sa dalampasigan at doon na paghihiwalayin ng mangingisda ang mabubuti at mapapakinabangan na mga isda at itatapon ang mga walang kwenta. 

There will be a judgment, there will be a separation between the good and the bad. Napakaraming kasamaan na nangyayari sa mundo natin. Hindi lang may mga masasamang tao; nakikita natin na maraming masasama ay nang-aapi at hindi napananagot. Parang maganda pa nga ang buhay nila. Umaasenso pa ang masasama. Kung ito lang ang mundo, napakalupit ng buhay. Pero hindi lang dito magtatapos ang lahat. May matuwid na hukom. Itutuwid ang lahat. Gagantimpalaan ang mabuti at paparusahan ang masama. Sinulat ni Papa Benedicto: “Evildoers, in the end, do not sit at table at the eternal banquet beside their victims without distinction, as though nothing had happened.” (Spes Salvi # 44) 

 Matuwid ang Diyos. Hindi siya pabaya. Pananagutin niya ang lahat. Ang Diyos na makatarungan ay maghahari. Ang katotohanang ito ay nagbibigay ng lakas ng loob sa mga nakikibaka sa katarungan. Hindi masasayang ang pagsisikap nila. Magtatagumpay sila. This is a dire warning to those who are unjust. You cannot forever hide in lies and in injustice. You will answer for your wrongdoings. 

 And the message this Sunday is clear: there is a forever. Magpasawalang hanggang kaligayahan sa langit ang inihanda ng Diyos para sa atin at magpasawalang hanggang parusa sa impiyerno na inihanda ng Diyos, hindi para sa atin, kundi para sa diyablo at sa kanyang mga kampon. Doon pupunta ang masasama. 

Wala pa tayo sa wakas ng panahon, pero papunta tayo roon at bawat sandali lumalapit tayo sa wakas ng panahon. Mabuti at sinabi na sa atin ngayon ng Salita ng Diyos kung ano ang batayan ng paghuhusga sa bawat isa. Magbibigay sa atin ng test ang Diyos – ang huli at pinakamahalagang test sa ating buhay – at ibinigay na niya ang test question. Kailangan na lang natin sagutin ito sa pang-araw-araw na buhay natin. There will be no surprise question. 

 Kung hindi binigay ni Hesus ang test question magugulat tayo. In our usual way of thinking, in order to have a good standing with God, we have to do religious things, like praying, going to mass, going into fasting, praying the rosary, reading the Bible. Pero hindi tayo gaanong titingnan sa mga pansimbahang gawaing tulad ng mga ito. Tatanungin tayo sa mga ginawa natin sa ating kapwa. The way to God is through our fellow human beings. Yes, we do religious things, but these are only means so that we can approach and do good to our fellow human beings. The religious things and activities that we do are not ends in themselves; they are means to lead us to people. The religious activities should make us more human to others. And being more human, we become more divine. 

 Isa pang sorpresa, kung hindi na agad sinabi ni Jesus. Para sa marami, mabuti na tayo kung hindi tayo gumagawa ng masama sa iba. Hindi naman ako nagnakaw. Hindi naman ako pumatay. Hindi naman ako nanira sa iba. Pero ayon kay Jesus, tinitingnan tayo ng Diyos sa mga kabutihang ginawa natin o kabutihang hindi natin ginawa. Nagiging masama tayo, ganung kasama na ipapatapon sa impiyerno, dahil sa kabutihan na hindi natin ginawa – hindi nagpakain, hindi bumisita, hindi nag-alaga. We should consider this seriously because many of us do not do bad things to others. However, we also do not go out of our way to do good to others. And there are so many others to help. 

 Who are these others? Not the big people in our society, nor our relatives and friends. Iyong mga hindi pinapansin. Iyong mga isinasantabi, iyong binabale wala. Maraming mga tao na nandiyan pero hindi natin nakikita at hindi pinapansin. There are invisible people around us, not because they are ghosts, because we are so accustomed not to mind them. Maaaring iyan ay ang driver, ang tagalaba, ang nagbebenta ng bulaklak, ang naglalako ng taho, ang pulubi sa daan o sa kalsada. Ang mga bilanggo, libo-libo iyang isinasantabi at pinagsasamantalahan pa sa mga kulungan; ang mga may kapansanan na tinatago sila pati na ng kanilang mga pamilya; ang mga may bisyo na para sa iba ok lang na patayin; ang mga matatanda na madalas ay nasa sulok na lang ng bahay, kung may bahay pa nga. Sila ang dapat pansinin. At ang tulong na ibibigay ay hindi naman espesyal o magastos na tulong – basic needs lang tulad ng food, water, clothes, shelter, pagbisita, at maaari pang dagdagan – kausapin lang, ngitian, batiin, kamustahin; sa makatuwid, ituring na tao, ituring na kapwa. Ipakita sa kanila na tayo ay magkakapatid, na tayo ay magkaibigan. Ito ang sinasabi ni Papa Francisco sa kanyang liham na Fratelli Tutti. Social friendship, solidarity. Sana magkaroon ng mukha at pangalan ang mga mahihirap sa ating buhay at hindi lang sila numero o statistics. 

Kung kaibigan natin ang mga nagtitinda sa kalye, matitiis ba natin na sila ay basta alisin lang at kunin ang kanilang paninda ng mga pulis at MMDA? Kung nakikiramay ba tayo sa namatayan, pababayaan lang ba natin na ang nanay ay pigilan na tumangis sa kanyang baby na namatay? 

 Kadalasan nagwawalang kibo lang tayo sa mga maliit na tao na pinagsasamantalahan dahil hindi naman sila mahalaga sa atin. Hindi naman natin sila kaano-ano. Anong hindi kaano-ano? Kapwa tao natin sila! Magkaisa tayo sa ating pagkatao. Kapag ang isang tao ay hindi pinapahalagahan at sinasaktan pa nga, ang ating pagkatao ang tinatamaan. Isa lang ang pagkatao natin! Anong hindi kaano-ano? Sa bandang huli, sa wakas ng panahon, sa Last Judgment, ang ngiti nila ang magpapapasok sa atin sa langit, o, sana hindi mangyari sa atin, dahil sa simangot nila, pupunta tayo sa apoy na walang hanggan.

Homily November 15, 2020

33rd Sunday Day of the Poor Alay Kapwa Sunday Prov 31:10-13.19-20.30-31 1 thess 5:1-6 Mt 25:14-30 

Steward. Katiwala. Tagapamahala. Caretaker. OIC. Administrator. Ang mga salitang ito ay magkaugnay. Ang mga ito ay may tungkulin at may kapangyarihan. Pero hindi sila ang may-ari. Ang kanilang kapangyarihan ay pansamanta lang kaya mananagot sila pagdating ng tunay na may-ari. Kunin natin bilang halimbawa ang aking gampanin ngayon bilang administrator ng Archdiocese ng Maynila. May tungkulin ako at may kapangyarihan. Makakadesisyon ako. In a way, ako ang namamahala ngayon ng Archdiocese of Manila. Pero ginagamit ko lang ito bilang katiwala, caretaker, para sa archbishop ng Maynila na ibibigay sa atin, na siya ang talagang magiging tunay na pastol natin. Pagdating ng bagong archbishop mawawala na ang aking tungkulin. At mananagot ako sa bagong archbishop kung maayos ba ang aking paggamit ng pamamahala ko o hindi. 

 Pinag-uusapan natin itong stewardship, o bilang tagapamahala o katiwala o administrador kasi iyan ang paksa ng mga pagbasa natin ngayon. Sa ating ebanghelyo pinagkatiwala ng may ari ang kanyang kayamanan sa kanyang mga alipin. Malaki ang tiwala niya sa kanila kasi malalaking halaga ang pinagkatiwala sa kanila. Ang salitang Talent na ginamit ay isang panukat ng bigat. Mga 33 kgs ang katumbas nito. Imagine 1 talent ng gold, or 33 kgs ng gold! Sa halaga ngayon aabot iyan ng mga 60 Million pesos! Imagine ang laking halaga na pinagkatiwala! 5 talents! 2 Talents! Kahit na ang 1 talent ay hindi biro. Kaya ang tagalog translation natin na 5,000 pesos, 2,000 at 1,000 pesos ay napakaliit. Ganoon kagalante ang may-ari. Ganoon ang tiwala niya sa bawat isa. 

 Kahit na malaki ang halaga, hindi naman kanila. Bilang mga katiwala lang, alam nila na isasauli nila ang pinagkatiwala sa kanila. Ano ang isasauli nila? Natuwa ang may-ari na tunay na mapagkakatiwalaan ang nakatanggap ng 5 at 2 talento. Alam nila na hindi lang pinatago sa kanila ang pera. Ginamit nila ito sa business – at tumubo ng 100%. 

 Ang pagsisikap ng mabubuting katiwala o tagapamahala ay pinakita ng babaeng asawa sa ating unang pagbasa. Inilarawan sa huling chapter ng book of Proverbs ang isang asawa na masipag at maaasahan. Magaling siyang maybahay. Nag-aalaga ng pangangailangan ng lahat. Naninigurado na ang lahat ay may sapat na damit, at ang damit noon ay hindi binibili sa ukay-ukay o department store, kundi hinahabi pa. Sariling gawa ang mga damit. Nag-aayos ng pagkain para sa lahat, nangangalakal pa. Nagtatanim sa bukid at tumutulong pa sa mahihirap. Iyan ang magaling na asawa na ikatutuwa ng buong pamilya. Dahil sa siya ay may takot sa Diyos, ginagampanan niya nang mabuti ang pinagkatiwala sa kanya sa tahanan. 

 Ganoon din ang lahat ng mabubuting stewards. It is not just enough to give back what has been given. Nagsikap sila na lumago at tumubo ang ibinigay sa kanila. So it was with pride that they said: “Here I have made 5 talents more! Here I have made 2 talents more!” Pero nagalit siya sa nag-sauli lang ng kanyang tinanggap. Gusto ng Diyos na lumago, tumubo, mamunga ang kanyang ipinagkaloob sa atin. May pagsusulit at maghahanap siya ng bunga. Jesus said: “By this is my Father glorified, that you bear much fruit and become my disciples.” (Jn. 15:8 NAB) “It was not you who chose me, but I who chose you and appointed you to go and bear fruit that will remain.” (Jn. 15:16 NAB) May talinhanga rin si Jesus ng isang may-ari ng lupa na sinabi sa tagapangalaga na putulin ang puno ng igos kasi tatlong taon na siya naghahanap ng bunga at wala siyang makita. Naghahanap ng Diyos ng bunga. 

 Ano ba ang ipinagkatiwala niya sa atin? Ang lahat ng mayroon tayo ay galing sa Diyos – ang ating buhay, ang ating pamilya, ang ating mga talento, ang ating trabaho, ang ating pera at ari-arian. Huwag nating angkinin ang mga ito. Pinagkatiwala lang sa atin ang mga ito. Iniingatan ba natin ang mga ito at pinapalago? Huwag nating hayaang masira o mawala. Sa halip gamitin natin at palaguin. We will have to give an account of them to the Lord, the real owner of these things. 

 Paano kaya mapalalago ang mga ipinagkatiwala niya? Una, gamitin natin. Ang lahat ng hindi ginagamit ay nasisira o nanghihina. Ang sasakyan na hindi ginagamit ay nasisira. Pati na nga ang muscle na hindi ginagamit ay nanghihina. Ang talino na hindi ginagamit ay nangangalawang. St. Paul wrote: “Since we have gifts that differ according to the grace given to us, let us exercise them” (Rom 12:6) Hindi lang na gamitin ang mga gifts na ito. Gamitin natin hindi lang sa sarili kundi sa iba. Sabi ni St. Peter:” As each has received a gift, employ it for one another, as good stewards of God’s varied grace” (1 Pt 4:10). Remember that we have social responsibilities to the things that we have. Ang mga biyaya ng Diyos na ipinagkatiwala sa atin ay hindi lang para sa atin. Ito ay para din sa iba. Gamitin din natin sa iba ang mga ipinagkaloob sa atin. In fact we become happy when we use our talents to help others. We are fulfilled when we are able to share our time with others. 

 Ito ay totoo din sa mga material wealth na ipinakatiwala sa atin. Minsan may sinabi si Jesus: “I tell you, make friends for yourselves with dishonest wealth, so that when it fails, you will be welcomed into eternal dwellings.” (Lk. 16:9 NAB) He also said: “Sell your belongings and give alms. Provide money bags for yourselves that do not wear out, an inexhaustible treasure in heaven that no thief can reach nor moth destroy.” (Lk. 12:33 NAB) Let us then invest what we have so that we may gain real wealth. Itulong natin sa iba ang makamundong kayamanan natin at ito ay magkakaroon ng panibago at mas mataas na halaga, makalangit na halaga. 

 Maganda ang paalaala na ito na ngayong Linggo ay World Day of the Poor with the theme: Stretch out your hand to the Poor. At ngayon din ay Alay Kapwa Sunday na magkakaroon tayo ng mga collection para sa mga biktima ng kalamidad. At sa mga araw na ito maraming kalamidad ang tumama sa iba’t ibang bahagi ng ating bansa. Dumaan pa lang si Quinta at sumunod agad si Rolly. Halos hindi pa nakakabangon kay Rolly at nandiyan naman si Ulysses. Ang daming mga bahay at mga tanim na dumapa at lumubog sa kabikulan, sa Southern Tagalog region, sa Metro Manila, sa central at northern Luzon. And all of these are happening when we are battling with Covid 19! Mamulat na sana tayo. Climate change na ito. Hindi pa tayo nagkaroon ng sunod-sunod na bagyo. Signs of climate change are not only stronger typhoons but also more frequent storms. 

 In all of these we are being challenged to stand up together and put our resources together and help. Una, ang mga kalamidad na ito ay masakit na paala-ala na hindi talaga natin mapanghahawakan ang mga ari-arian at pati na ang buhay natin. Isipin na lang natin ang mga bahay na lumubog. Ang lahat na pinundar sa bahay na iyon ay nawala na rin. Kaya kung iyan lang ang pinag-iipunan natin, kay daling nawala. Pangalawa, ang mga sakunang ito ay maaaring malakas na panawagan sa atin that we help one another. We help not only with what is extra for us, but even with what we need, because others are more in need. 

Let us be convinced that whatever we give to help others is not a loss for us. Kung tayo ay pumunta sa bangko at nagdeposit ng 10,000 pesos, paglabas natin ng bangko nalulungkot ba tayo dahil wala na ang 10,000 sa ating pitaka? Hindi! Wala na nga sa ating bulsa, pero atin pa rin ang 10,000 na iyon. Nasa account na natin sa bangko. Ganoon din dapat ang isipin natin. Hindi tayo manghihinayang na nagbigay tayo ng 5,000 pesos sa tinamaan ng bagyo. Hindi nawala ang 5,000 pesos natin. Dineposito lang natin sa ating account sa langit. Hindi iyon nawala sa atin. Pinagpalit lang natin ng makalangit na halaga. Do we believe this? 

 Ngayong Alay Kapwa Sunday magbigay tayo sa mga collections sa simbahan. Kung sa bahay lang tayo nagsisimba magpadala tayo sa simbahan para sa Alay Kapwa. Ang programang ito ang tumutulong sa mga nasalanta ng mga bagyo sa buong bansa. Ang Alay Kapwa ang nagcocoordinate ng tulong sa mga dioceses sa bansa, kasama na diyan sa mga dioceses sa Cagayan Valley at sa Kabikulan. Ang Alay Kapwa ay programa ng Caritas Pilipinas, Caritas Manila at Caritases ng mga dioceses para sa relief at rehabilitation ng mga biktima ng mga calamities. 

 Sana pagkaraan ng mahabang panahon at bumalik na ang ating Panginoon, masasabi natin sa kanya nang may kaunting yabang: “Panginoon heto po ang 5 talento na pinagkatiwala ninyo sa akin. Heto pa po ang 5 talento na tinubo ko!”

Homily November 8, 2020

32nd Sunday Year A Wisdom 6:12-16 1 Thess 4:13-18 Mt 25:1-13 

 May isang bahagi ng Biblia na hindi masyadong nabibigyan ng pansin. Iyan ay iyong wisdom literature. Marami din ang mga aklat na nabibilang dito, lalo na sa Lumang Tipan – iyong mga aklat ng kawikaan (Proverbs), Eklesiastes, Eklesiastikus, Karunungan ni Solomon, Awit ng Mga Awit. Ayon sa mga ito ang karunungan ay higit pa kaysa mga ginto o pilak. Ito ay biyaya ng Diyos at ito rin ay bunga ng pagsisikap ng mga tao. Habang hinahanap-hanap natin ito, ito rin ay nag-aabang at humahanap sa atin. Iyan po ang nilalaman ng unang pagbasa natin. Natatagpuan ang karunungan ng mga naghahanap sa kanya. 

 Kailangan natin ang karunungan dahil sa ito ay nakakatulong sa atin na mamuhay nang maayos at maginhawa sa buhay na ito. Ang karunungan ay hindi para sa kabilang buhay, kundi para sa buhay natin ngayon dito sa mundo. 

 Higit pa kaysa kaalaman o katalinuhan ang karunungan. Ito ay kaalaman na isinasabuhay. May mga kilala tayo na mga tao na maalam, mataas ang napag-aralan at baka matalino pa nga, pero hindi marunong sa buhay. Walang diskarte sa buhay at hindi masaya. Sira ang pamilya, hindi umaasenso sa trabaho, at baka pa nga nalulon sa bisyo. Hindi sila marunong. Alam naman nila ang masama pero ginagawa pa rin nila. Tuloy napasama sila! So wisdom is more than intelligence or knowledge. Computers can be more knowledgeable than most of us, but they do not have wisdom because wisdom comes out of experience and is attained by practice and practical sense. Sikapin natin na maging marunong tayo. 

 Si Jesus mismo ay gumagamit ng wisdom sayings. Marami siyang mga matalinhagang kasabihan at mga kwento na ginagamit ng mga wise men. Si Jesus ay nilapitan ng mga tao dahil sa siya ay magaling mangaral. Sa totoo lang kinikilala siyang isang guro, isang rabbi.. Ito ang tawag sa mga taong may karunungan. 

 Bakit pinag-uusapan natin ang wisdom? Kasi ito ang katangian ng mga abay na nag-aantay sa ikakasal na lalaki sa ating ebanghelyo. Five of them are wise and five are foolish. These ten virgins stand for all of us, because all of us are waiting for the bridegroom to come. All of us are in a state of waiting for the Lord who is to come again. Pero ganito nga ba tayo? Talaga nga ba na ang tayo ay nag-aabang sa pagdating ng Panginoon? This is an important question that we should first ask ourselves because nowadays many people are so shortsighted. Para sa kanila dito lang ang buhay; ito na lang ang buhay. Ngayong buwan ng November pinapaala-ala sa atin na may kabilang buhay. Marami na tayong kakilala na nauna na sa atin doon. At siguradong-sigurado na susunod na rin tayo pagpunta sa kabilang buhay. Walang exempted dito. Pero saan sa kabilang buhay? Iyan ang tanong! Kung hindi tayo marunong, mapagsasarhan tayo ng pinto at hindi tayo makakasalo sa kasayahan ng kasalan. 

 Sa ating ikalawang pagbasa pinoproblema ng mga kristiano sa Tesalonika ang mga yumao nila. Lahat sila ay nag-abang sa pagbalik ng Panginoong Jesus noong nagpabinyag sila. Ilan sa kanila ay namatay na. Makakatagpo pa ba nila si Jesus? Hindi na nila siya makikita pagdating niya. Ito ang akala nila, kaya malungkot sila sa mga namatay na. Sabi ni San Pablo na huwag silang mag-alala. All of us will meet the Lord when he comes again. Those who have already died, which is euphemistically referred to as those who have fallen asleep, will be raised up to meet the Lord. So whether we are still alive now or have died, we will all meet the Lord. 

 Kaya nga tayong lahat ay nasa estado nang pag-aabang sa pagdating ng Panginoon. Ang ating inaabangan ay masaya – kasalan, handaan. Ang problema lang hindi natin alam kung kailan siya darating. Totoo nga ang sinabi: You do not know the date nor the hour. Sa katagalan ng pag-aantay, lahat ng sampu ay nakatulog. This is part of human weakness. But what is important is that when he finally comes we are ready to meet him with lamps burning. 

 Ano ba itong ilawan na nakasindi? Naalaala ba natin na minsan sinabi ni Jesus na tayo ay ang liwanag ng mundo? Dapat nakasindi ang ating ilawan upang makita ng mga tao ang ating mabubuting gawa at parangalan ang ating Amang nasa langit. Kaya ang ilawan na nakasindi ay kaugnay sa kabutihang gawa, tulad ng ang kadiliman ay nauugnay sa kasamaan at kasalanan. So we can say that the oil for the lamp is related to good works. St Paul wrote: “God will repay everyone according to his works: eternal life to those who seek glory, honor, and immortality through perseverance in good works.” (Rom. 2:6-7) So as we wait for the Lord to come, let us equip ourselves by doing good. Huwag tayong magsawa sa paggawa ng mabuti. Ang iba ay nagkakaroon ng donor fatigue. Tayong mga Kristiyano ay huwag magkaroon ng generosity fatigue or goodness fatigue. Again St. Paul wrote: “Let us not grow tired of doing good, for in due time we shall reap our harvest, if we do not give up. So then, while we have the opportunity, let us do good to all, but especially to those who belong to the family of the faith.” (Gal. 6:9-10 NAB) 

 Matalino ang mga abay na may mga langis ng kabutihan habang sila ay nag-aabang sa pagdating ng Panginoon. Kaya ang kabutihan na ginagawa natin ay hindi lang nakakatulong sa nagagawan natin ng kabutihan. Iyan ay nakakatulong sa atin na gumagawa ng kabutihan. We are never the losers when we do good. Any good that we do benefit us first of all. This is why we hear this admonition: “keep in mind the words of the Lord Jesus who himself said, 'It is more blessed to give than to receive.'" (Acts 20:35 NAB) By the way, this is the only direct quotation from the Lord Jesus that we do not find in the Gospels but is reported by St. Paul that comes from Jesus himself. Blessing comes first to all to the those who give. We receive more by giving! 

This is a good reminder to us now that many of our brothers and sisters are in dire need because of typhoon Rolly. Naalaala ninyo last Sunday, mga ganitong oras, nangangamba tayo dahil sa banta na daraan sa atin sa Maynila si Rolly. Nababalitaan na natin noon ang lakas ng bagyo sa Bicol. Hindi biro ang kanyang pagiging super typhoon! Talagang nagdasal tayo na lumihis o humina man lang si Rolly. At himala! Nangyari nga! Lumihis AT humina si Rolly. Prayer really works! 

 Isipin na lang natin kung tinamaan tayo ng bagyo! Ang laking kasiraan sa mga structures natin. Pero hindi! Naligtas tayo! Maaari ba ito ay paanyaya na, na bilang pasasalamat maging generous tayo sa tinamaan? Kung napinsala tayo, gagastos tayo, at maaaring malaking gastos. Ngayon, ibigay na natin sa iba ang sanang iginastos natin kung napinsala tayo. 

 Next Sunday, Nov 15, ay World Day of the Poor with the theme: STRETCH FORTH YOUR HAND TO THE POOR (Sirach 7:32). We commemorate this every year since 2017, which is set at the Sunday before the Solemnity of Christ the King, which this year falls on Nov 22. This year the World Day of the Poor has been declared by the CBCP as the Alay Kapwa Sunday. Our Alay Kapwa program is a Lenten program during which we ask for collections that are set aside to respond to calamities. We were not able to have Alay Kapwa last season of Lent because of the lockdown. So we do not have funds this year to respond to calamities, and Typhoon Rolly had hit our country hard. So please be generous. You can give your donations to Caritas Manila or to the Alay Kapwa collections in your parishes next week. All our collections next week will go to Alay Kapwa. Medyo mabigat ito sa mga Parokya na hindi pa nakaaahon sa mga gastos nila dahil sa matagal na sarado ang mga simbahan at hanggang ngayon hindi pa full capacity ang mga simbahan. Pera kahit na – may pangangailangan ngayon na mas higit. Besides, as the Lord said, it is more blessed to give than to receive. Magbigay at mararamdaman natin ang kabaitan ng Diyos mismo. 

 Maging matalino tayo. Maging handa palagi tayo. Magkaroon ng langis ng kabutihan habang nag-aabang tayo sa Panginoon na darating. Huwag manghinayang magbigay. Hindi sayang ang mga itinutulong natin.

Homily November 1, 2020 Sunday

All Saints Day Rev 7:2-4.9-14 I Jn 3:1-3 Mt 5:1-12 

 The covid 19 pandemic is really affecting our lives. We feel this in a special way today, November 1. It is customary for many of us to honor our beloved dead this day and tomorrow to go to the cemeteries. Hindi na natin ito magagawa ngayon. At naiintidihan naman natin bakit. Mahirap mapigilan ang pagkalat ng virus sa maraming mga tao na magkukumpulan sa mga Cementerio. In a way, by not being allowed to do what we customarily do, we are forced to confront the meaning of our custom and to consider how we can express our belief in other ways. 

 Kapag pinapahayag natin ang ating pananampalataya may binabanggit po tayo: sumasampalataya ako sa samahan ng mga Banal. I believe in the communion of saints. Who are these saints? In what does this communion consist? Ano ba ang samahang ito? Ang mga Banal na tinutukoy ay ang lahat ng mga nasa grasya ng Diyos. Sila iyong nasa kanila ang buhay ng Diyos. Ang Diyos ay naging tao, upang tayong mga tao ay makiisa sa buhay niya. Ipinagkaloob sa atin ang buhay ng Diyos noong tinanggap natin ang Diyos sa binyag. Ang buhay na ito ay winawala natin at nawawala sa atin kung tinatanggihan natin ang Diyos. Ang pagtangging ito ay tinatawag na kasalanan. Kung hindi natin tinatanggihan ang Diyos, kahit saan man tayo, kahit ano ang kalagayan natin, nabibilang tayo sa mga Banal. Ang buong simbahan ay binubuo ng tatlong kalagayan: the victorious church, the suffering church and the militant church. Ang mga ito ay nasa isang samahan kaya ang mga ito ay nagtutulungan. Iyong nasa victorious church ay iyong mga nasa langit na, matagumpay at masaya na kasama ni Jesus. Iyong mga nasa suffering church ay iyong mga dinadalisay pa sa purgatorio. Sila ay hinahanda na pumunta sa langit. Tayo na nasa lupa ay nabibilang sa militant church. Nakikibaka pa tayo laban sa kasamaan. Ang tatlong ito ay nagtutulungan. Here on earth we need help in our struggle against evil. So we pray for one another and we care for each other. We also ask the help of those in purgatory and in heaven. So we call on the holy souls. Iyong mga purgatorio ay tinutulungan din natin sa pamamamagitan ng ating mga sakripisyo at mga dasal. Iyong mga nasa langit na ay hindi na kailangan ng tulong. Nasa kaluwalhatian na sila. Wala na silang kailangan. Sila ay iyong nakakatulong sa atin sa kanilang dasal sa Diyos dahil kapiling na nila siya. 

 Ngayong araw, All Saints Day, ang ating atensiyon ay naka-focus sa mga nasa langit, at bukas, All Souls Day, ang atensiyon naman natin ay nakafocus sa mga Banal sa Purgatorio. 

 Minsan si Jesus ay tinanong: Marami po ba ang maliligtas? Hindi ito sinagot ng Panginoon ng diretso. Ang sabi lang niya ay masikap kayong pumasok sa daan na makipot kasi malawak ang daan papunta sa kapahamakan. Ang tanong kung marami ba ang maliligtas ay sinasagot sa atin ngayon sa unang pagbasa natin na galing sa aklat ng Pahayag, the Book of Revelation. Ang Aklat ng Pahayag ay gumagamit ng maraming mga simbolo. Nilarawan ni Juan ang kanyang pangitain sa langit. Doon nakaupo sa trono ang Diyos kasama ang Korderong sugatan, si Jesus na inalay. Sila ay sinasamba ng apat na nilalang na sumasagisag sa mga kapangyarihan: ang toro na kumakatawan sa kalakasan, ang lion na kumakatawan sa katapangan, ang tao na kumakatawan sa katalinuhan, at ang agila na kumakatawan naman sa kaliksihan at katayugan. Kasama nila sa pagsamba sa Diyos ay ang 24 elders, na kumakatawan naman sa mga namumuno sa panahon ng Lumang Tipan at ng Bagong Tipan. Sumasamba din sa Diyos ng maluwalhati sa langit ang 144,000 na nakasuot ng puti at may tatak sa noo. Ang 144,000 ay 12 x 12 x1000. Ang bilang na 1000 ay sumasagisag sa maraming- marami. Ang unang 12 ay kumakatawan sa 12 tribes of Israel at ang pangalawang 12 ay sa 12 apostles. Kaya ang 144,000 ay nagpapahiwatig ng napakaraming mga kaluluwang naligtas mula sa Lumang Tipan hanggang sa Bagong Tipan na galing sa lahat ng lahi at lahat ng tao. Nilinis sila sa dugo ng kordero na namatay para sa lahat. 

 Ngayon ay kapistahan ng Todos los Santos, lahat ng mga banal sa langit, all the saints. Pinapakita sa atin na marami ang maliligtas. Marami ang nasa langit. Hindi sayang ang dugo ni Jesus. Ito ay mabisa. Kaya ang kabanalan ay para sa lahat. 

 Let us be confident about salvation. Lahat tayo ay tinawag na maging banal dahil sa lahat tayo ay tinatawag sa kaligtasan. Hindi naman tayo makakapunta sa Diyos na banal kung hindi tayo banal. Sikapin natin lahat na maging banal dahil na iyan ang plano ng Diyos sa bawat isa sa atin. Ang mga kalagayan natin sa buhay ngayon ay pansamatala lang, pangmundo lang – ang ating trabaho, ang ating posisyon, ang ating pamilya, ang aking pagiging obispo, o ang iyong pagiging tatay, o iyong pagiging manager. Lilipas ang mga ito at ang mga ito ay tulay lang para maging banal tayo at makapunta sa langit. 

 Noong kami ay mga bata pa, hindi ko makalimutan ang pina-memorize sa amin sa katesismo. Bakit ka linikha ng Diyos? Ang sagot: “Ako ay nilikha ng Diyos upang maging banal para maging masayang kasama ng Diyos magpasawalang hanggan sa langit.” Bata pa kami idiniin na sa amin ang layunin ng buhay. Sa kapistahan natin ngayon hinihiling sa atin na tumingala tayo. Para doon tayo sa langit. At napakaganda ng langit. St Paul wrote: “I consider that the sufferings of this present time are as nothing compared with the glory to be revealed for us.” (Rom. 8:18) Masusulit ang lahat ng effort natin. Kaunting langit lang, sulit na ang lahat! 

 Tayong lahat ay may karapatan sa langit dahil sa tayo ay mga anak na ng Diyos. Iyan ang sinabi ni San Juan sa ating ikalawang pagbasa. Ang karangalan natin ay anak tayo ng Diyos. Maaaring hindi pa natin na-aappreciate ngayon ang ating pagiging anak ng Diyos. Pero doon sa langit ay lalabas ang ating tunay na karangalan at kaningningan, magiging tulad na talaga tayo ni Jesus. Makikiisa na tayo sa kanyang kaluwalhatian. 

 Hindi lang pinakita ni Jesus kung saan tayo pupunta. Ipinakita rin niya ang paraan. Ito ang ay mga beatitudes. These are the formulas to be holy and to be happy. Kakaiba ito sa mga formula ng kaligayahan na binibigay sa atin ng mundo at nakasanayan nating hanapin. Para sa marami magiging masaya at masuwerte tayo kung tayo ay mayaman, makapangyarihan na sinusunod ng iba, nabubuhay sa layaw, pinupuri at kinakatakutan ng mga tao. Kakaiba iyan sa narinig natin na sinabi ni Jesus: mapalad kayo, masuwerte kayo, magiging masaya kayo kapag kayo ay dukha, tumatangis, mababa ang loob, maawain, naghahangad ng katarungan, malinis ng puso, inuusig at iniinsulto. Ang Diyos mismo ang magpapaligaya sa inyo. Ang tunay at tatagal na kaligayahan ay hindi iyong inaabot natin kundi iyong ibinibigay sa atin ng Diyos. May tiwala at kababaang loob ba tayo na tanggapin ito? 

 Ngayong Undas hindi tayo makakapunta sa cementeryo pero maipagpapatuloy ang dahilan bakit tayo pumupunta sa cementeryo. Bakit nga ba? Para sama-samang maalaala ang mga yumao natin. Ito ay pinapakita natin sa ating pagsasama-sama bilang pamilya at sa ating pagdadasal. Magagawa pa rin natin ang mga ito kahit na hindi tayo makapunta sa cementeryo. Pwede pa rin tayo magsama-sama bilang pamilya. Magkaroon tayo ng munting handaan sa bahay. Pag-usapan natin ang mga yumao natin. Our memories about our beloved dead unite us not only with them but with each other. Pwede pa rin tayo sama-samang magdasal. Kaya hinihikayat natin ang mga Catolico na magsimba sa mga araw ng Nov 1 at Nov 2. The Holy Mass is the best prayer that we can offer. Kung gusto natin magtirik ng kandila, pwede natin itong gawin sa mga simbahan natin. The lighting of candles is a symbol of our faith in God and ardent love for our beloved dead. At maaari pa rin tayo pumunta ng Cementerio any day of November after Nov 4. The plenary indulgence of visiting cemeteries has been extended to the whole month of November. 

 Ang hindi natin pagpunta sa Cementerio ngayong undas ay nagpalalim ng kahulugan ng kaugalian natin sa undas. Iyan ay ala-ala sa ating mga yumao na patuloy tayong pinag-iisa bilang pamilya sa ating pagdarasal at pagsamba sa Diyos at sa ating hangarin na maging banal at magkita-kita uli sa langit. 

 Sa ritual ng pagbibindisyon sa mga patay ang huling paalam natin ay: “Paalam sa iyo kapatid na pumanaw, mapasapiling ka nawa ng Poong Maykapal. Ang pagpapala ng Diyos ay baunin mo….Sa Paraiso magkikita muli tayo. Samahan ka ng mga Santo. Kahit na may nauuna, tayo rin ay magsasama-sama, upang lagi tayong lumigaya sa piling ng Diyos Ama. Amen”