Homily December 27, 2020

Feast of the Holy Family Year B Gen 15:1-6. 21:1-3 Heb 11:8.11-12.17-19 Lk 2:22-40 

 Mga kapatid, nasa panahon pa tayo ng Pasko. Hindi pa tapos ang pasko dahil tapos na ang December 25. Christmas is such a big event of our salvation that we cannot just celebrate it in one day. We are celebrating Christmas in eight days! So we have the Christmas Octave from December 25 to January 1. During these eight days we are focusing our attention on the different aspects of the mystery of Christmas. Sa unang Linggo pagkaraan ng Christmas Day ang ating attention ay nakatuon sa pamilya ni Jesus. Kaya ngayon ay kapistahan ng Sagrada Familya. 

 Family is very important for each human life. Kakaiba ang tao kaysa mga hayop. Sa maraming mga hayop ang mga maliliit ay maaaring nang mabuhay na mag-isa pagkaraan ng ilang araw o ilang linggo. Hindi ganyan ang tao. Kailangan ng bata na siya ay alagaan ng ilang taon upang siya ay mag-survive. At hindi lang! Upang siya ay mag-survive ng maayos both physically and emotionally, kailangan na siya ay alagaan ng lalaki at babae, ng kanyang nanay at kanyang tatay. Hindi natural sa tao na siya ay palakihin ng single parent, o ng dalawang lalaki o dalawang babae lang. 

Kaya noong ang Diyos ay naging tao, naging bahagi siya ng isang pamilya. Pinangalagaan siya ng isang babae at isang lalaki, si Santa Maria at ni San Jose. God made sure that His Son would be taken cared of by a mother and a human father. So we have the annunciation both to Mary and to Joseph by an angel about their mission towards the child. Ang pamilya ay tinatawag na pugad ng buhay. Isinisilang ang maliliit sa pugad at dito din siya inaalagaan at pinapalaki. Ang pamilya ay siyang pugad ng buhay ng tao. Sa pamilya siya isinisilang at sa pamilya din siya inaalagaan at pinalalaki. Ganoon din si Jesus. Kaya lumaki siya sa Nazareth at sa ilalim ni Jose at ni Maria. Dito siya lumaki sa kanyang pangangatawan; dito siya lumago sa karunungan at naging kalugod-lugod sa Diyos at sa kanyang kapwa tao. He matured well as a person in his family in Nazareth. 

 Pero ang pamilya ay hindi lang natin kailangan kapag tayo ay bata pa. Ito ay kailangan natin kahit matanda na tayo. Ang pagmamahalan sa pamilya sustains us. The care and love given to each other in the family gives meaning and joy to our lives. Dito naaalagaan ang mga mahihina. Kapag tayo ay nagkasakit, ang pamilya ang nag-aalaga sa atin. Ang mga tao na may special needs o may kapansanan ay patuloy na sinusuportahan ng pamilya. Pag tayo ay tumanda na, nandiyan pa rin ang pamilya na tumatanggap sa atin at umuunawa sa ating kahinaan. Pero ang mga matatanda ay hindi lang inaalagaan. Sila din ay nagbibigay ng karunungan at gabay sa iba. Ang karunungan na bunga ng kanilang mga karanasan sa buhay ay hindi mababasa sa mga aklat. Ang mga ito ay naipapasa nila sa kanilang mga anak, mga pamangkin, mga apo. Really, we help one another in the family and each one, including the elderly and the weak can contribute to the well-being of the family. 

 Sa ngayong panahon kailangan nating pahalagahan ang mga matatanda. Dumadami at dumadami sila dahil sa advances in science and in medicine; mas humahaba pa ang buhay ng tao. Kaya dumadami ang matatanda. And the elderly, although they may now bring less material resources, yet they are repositories of wisdom and of faith. Hindi na materyal na bagay ang matatanggap natin sa kanila. Mas mahalaga pa rito ang maipapasa nila sa atin – iyan nga ay ang pananampalataya at karunungan na nanggaling sa kanilang karanasan. Igalang natin sila at makinig tayo sa kanila. Mahalaga ang mga kwento at mga aral nila sa atin. 

 Ang mga pagbasa natin ngayon ay tungkol sa matatanda. Si Abraham ay matanda na at nagreklamo siya sa Diyos noong siya ay pinangakuan ng Diyos ng mga lupain at mga biyaya. Sabi niya: “Ano naman ang halaga ng mga biyayang ito kung wala namang magmamana sa mga ito?” Nasabi niya ito kasi matanda na sila ng asawa niyang si Sara at wala silang anak. Ngunit sabi ng Diyos na hindi ibang mga anak ang magmamana sa mga pangako ng Diyos sa kanya, kundi ang anak niya mismo sa kanyang asawang si Sara. We are told: “Abram put his faith in the Lord, who credited it of him as an act of righteousness.” Nanalig si Abraham. At iyan ang katangian ni Abraham na ipinamana sa atin – ang kanyang pananampalataya sa Diyos. This is why Abraham is known as the FATHER OF FAITH. From him came the three great monotheistic religions in the world – Judaism, Christianity and Islam. Kaya sa ikalawang pagbasa natin, prinipresenta ang pananampalataya ni Abraham bilang halimbawa sa atin. Buo ang pananalig niya, kahit na imposible sa mata ng tao. Nanalig siya hindi dahil posible ang sinabi sa kanya. Naniwala siya dahil malakas ang tiwala niya sa nangako sa kanya. Malakas ang tiwala niya sa Diyos. Kaya nagmula sa kanya, na halos patay na dahil matanda na nga, ang isang lahi na kasing dami ng mga bituin sa langit at mga buhangin sa dalamapasigan. May pakinabang ang matatanda, at ang pakikinabang na iyan ay dahil sa kanilang pananampalataya. 

 Ganoon din sa ating ebanghelyo. Pinakita dito na ang pamilya ni Maria at ni Jose ay isang relihiyosong pamilya. Sumusunod sila sa mga patakaran ng kanilang religion. Kahit mahirap lamang sila, pumunta sila sa templo upang magdala ng kanilang handog. Doon natagpuan nila ang dalawang matatanda – si Simeon at si Anna. Ang dalawang matatandang ito ay puno ng pag-asa sa katuparan ng pangako ng Diyos na magpapadala siya ng Kristo upang iligtas ang kanyang bayan. Nakita nila sa sanggol na dala-dala ni Maria at ni Jose ang katuparan ng pangakong ito at tuwang tuwa sila. Ganoon na lang kasaya si Simeon na sinabi niya sa Diyos na handa na siyang mamatay dahil nakita na niya ang manliligtas. Tuwang-tuwa naman si Anna na hindi siya makatigil na magsalita tungkol sa sanggol na ito sa mga tao. Ginamit ng Diyos ang dalawang matatanda upang ipaabot sa lahat ang pagdating ng manliligtas, kahit na baby pa lang ito. Siguro ang pahayag ni Simeon at ni Anna ay lalong nagpalakas ng loob at pananalig ng mag-asawang Maria at Jose. Faith engenders faith. Siguradong ang sinabi ni Simeon kay Maria ay naghanda sa kanya sa mga panahon na nasaktan ang puso niya dahil sa mga nangyari kay Jesus, lalo na ang pagkapako nito sa Krus. 

So as we speak today of the Holy Family and thus focus our attention to our own families, let us pay attention to the elderly members of our families. They have important roles to play, even if they are weakened by age. Let us not put them aside. Iyan ang problema sa kultura natin na mas nagpapahalaga sa efficiency and productivity, and when it speaks of productivity it often means material productivity. In this kind of culture, many times the elderly are bypassed and set aside. At iyan din ang nararamdaman ng maraming matatanda. Kaya tumatahimik na lang sila sa isang tabi. Ayaw nilang maka-istorbo, ayaw nilang maging pabigat pa. Kaya iyong treasure na nasa kanila ay hindi nababahagi. Ang mahahalagang payo ay hindi na sinasabi. Ang kanilang pagkalinga ay hindi na rin nila nabibigay. Sayang! Lilipas na lang ang mga ito kasama nila. 

 Ang isang treasure nga na mayroon ang mga matatanda ay ang treasure ng kanilang pananampalataya. Malalim ang kanilang pananampalataya kasi ito ay sinubok na ng buhay. Sana maging tulad sila ni Simeon na binahagi sa batang mag-asawa ang kanyang pag-asa at ang kaalaman niya tungkol sa mangyayari sa bata, kaalaman na binigay sa kanya ng Espiritu Santo. Pati na ang matatanda ay ginagamit pa rin ng Diyos. Matanda na si Abraham noong tinawag siya ng Diyos. Ganoon din si Moises – 80 years old na siya. Ngayon binibigyan tayo ng pag-asa at matitinding hamon ni Papa Francisco kahit na 84 years old na siya noong December 17. 

 Christmas is the feast of families. Pero hindi lang ito kapistahan ng mga bata sa mga pamilya. May papel din ang mga matatanda sa Pasko. Hindi na Santa Claus ang narrative nila. Hindi na regalo ang pinapahalagahan nila. Hindi na sila makakakain ng mga pamaskong pagkain natin – masyadong matatamis, matataba at puno ng cholesterol. Ang Pasko sa kanila ay nandiyan tayong lahat, nagkakaisa, masaya, nagkukwentuhan at lalo na, pamilyang nagdarasal. Hindi ba mas totoong diwa ng Pasko ang kanilang ikinatutuwa?

Homily December 25, 2020

Christmas Eve and Christmas Day Is 9:1-6 Titus 2:11-14 Lk 2:1-14 Is 52:7-10 Heb 1:1-6 Jn 1:1-18 

“The people who walked in darkness have seen a great light; upon those who dwelt in the land of gloom a light has shone.” Ito na po ang pasko! Dumating na ang liwanag, na walang iba kundi ang Diyos na sumasaatin. Natalo na ang dilim. Hindi naman talaga absent ang Diyos sa ating mga tao. Our God is always a revealing God. He communicates since the very beginning of time. He makes himself known through many ways – through the things he has made. We can know God through creation. And more! Palagi naman siya nagpapadala ng mga tao upang ipaalam ang kanyang kalooban sa atin. He has always been in touch with us. Pinadala niya si Abraham, si Moises, si David, ang mga pantas, ang mga propeta. Ang kakaiba ngayon, pinadala na niya ang kanyang anak mismo. Ito ay si Jesus – the visible image of the invisible God. Dahil ang Diyos ay nagkatawang tao, naging bahagi na siya ng ating kasaysayan. Nakipagkapwa na ang Diyos sa atin. What a wonderful grace! 

 Why did God become man? We may call this the divine madness. He emptied himself of his divinity in order to become one of us. Sino ba naman tayong mga tao na ang Diyos ay hindi lang dumating sa atin, kundi nakibahagi rin sa ating pagkatao? Hindi lang siya bumisita sa atin. He has come to stay and live among us. The only reason of this divine madness is his divine love. He loves us so much that he joins himself to us. He not only loves us, which he has been doing from eternity. He made his love concrete so that we can see him, hear him, touch him. By this he wants that we feel and know his love for us. And he continues this process of staying with us up to our days. So he extends his stay through the sacrament of the Holy Eucharist. The divine presence is there not only symbolically but physically in the form of Bread and Wine. What a love, a love that is always present! 

 Isa sa mga gawain natin sa pasko ay ang exchange gift, palitan ng regalo. Madalas may mga sama ng loob sa exchange gift. Mas mahalaga, mas mahal, mas maganda ang regalo na binigay ko kaysa regalo na nakuha ko. Ang original idea ng exchange gift ay ang exchange gift natin sa Diyos. Binigay natin ang ating pagkatao sa Diyos upang maibigay niya sa atin ang kanyang pagka-Diyos. Nakibahagi siya sa pagkatao natin para tayo ay makibahagi sa kanyang pagka-Diyos. Hindi naman sumasama ang loob niya sa talagang walang pantay na exchange, dahil sa mahal niya tayo. He wants us to share his joy and his love, so he shares with us his life. What a wonderful exchange! 

 Ang nakakalungkot lang, hindi natin siya tinatanggap. He came to his own people and his own did not receive him. All of us and all of creation were made because of him and for him, and we his creatures do not receive him. Ganoon din, dumating siya sa kanyang bayan sa Bethlehem at walang lugar sa kanya sa mga bahay doon. Sa sabsaban pa siya pinanganak. Hanggang ngayon nangyayari ito. Maraming mga tao nagsasaya sa pasko pero wala si Jesus sa kanilang kasayahan. Ang masama pa, nagkakasala sa Christmas party – nalalasing, nag-aaway! Nagbabatian ng Merry Christmas pero wala man sa mga tao ang kanyang ala-ala na siya ang dahilan ng Christmas, at binubura pa nga siya sa Pasko. Kaya nga sa halip na Merry Christmas, Season’s Greetings ang sinasabi. Mas marami pa ang larawan ni Santa Claus kaysa larawan ni Baby Jesus sa mga malls, mas inaabangan pa si Santa Claus at ang mga regalong dala niya kuno kaysa si Jesus at ang kaligtasan at buhay ng Diyos na dala niya. We exchange the reality of God coming among us to a myth of a Santa Claus. We are sad that children no longer believe in Santa Claus but we are not bothered that they do not believe in Jesus who is more real than anything in the world. Let us not allow people to rob us of Jesus in Christmas. He is the reason for our joy. Yes, “a Child is born to us, a son is given to us; upon his shoulder dominion rests.” 

 To believe in Jesus is to believe in salvation because this is the meaning and the mission of this child, to bring God’s salvation to us. Kailangan ba natin ang kaligtasan? Siguro naman. Napakasama at napakabigat ng buhay natin ngayon. Marami ang walang trabaho, marami ang nagkakasakit. Marami ay natatakot at nangangamba. Nandiyan ang patuloy na hindi pagpapahalaga sa buhay tulad ng karumaldumal na pagpatay sa mag-ina sa Tarlac, sa mga abogado sa Palawan at sa Cebu, sa doctor ng bayan at human rights advocate sa Negros. Ang solusyon ng mga magagaling na mambabatas natin para mapigil ang pagpatay ay pagpatay din sa pagbabalik ng death penalty. How foolish! We will impose death in order to stop the killings! Talagang kailangan natin ng kaligtasan. “O Diyos, hindi na namin kaya ito. Dumating ka na Jesus, dumating ka na at iligtas mo kami. Hindi po ang vaccine ang magliligtas sa amin. Sa halip na makatulong ang vaccine nagdadala pa ito ng pag-aaway ng mga tao at pagsasamanatala ng may kapangyarihan at may pera. Hindi ang mga politico ang magliligtas sa amin. Ang dami na nilang mga pangako na hindi natutupad. Wala po silang magawa kundi mangako, manisi at magbanta. Come Lord Jesus, come and save us.” 

 Yes nandito na nga ang pasko. Magiging masaya tayo ng isang araw pero babalik uli tayo sa realidad. Hindi pa tapos ang kaligtasan na sinimulan ng bata na isinilang. We long for what the prophet prophesied: “Not by appearance shall he judge, nor by hearsay shall he decide, but he shall judge the poor with justice, and decide fairly for the land's afflicted. He shall strike the ruthless with the rod of his mouth, and with the breath of his lips he shall slay the wicked.” (Is. 11:3-4 NAB) Nagsalita ang Diyos! Gagawin niya ito! Kaya, halina Jesus, halina! 

 There was a young woman by the name of Etty Hillesum. She was a Dutch Jew who was killed in the death camp of Auschwitz at the age of 29. In her diary, which made her famous, we find this entry: “I know that a new and kinder day will come. I would so much like to live on, if only to express all the love that I carry within me. And there is only one way of preparing the new age, by living it even now in our hearts.” Ito po ang mas malalim na hamon ng pasko. Namnamin natin at isulong natin ang kaligtasan na pinapangko ng Pasko ngayon at araw-araw. Hindi tapos ang pasko sapagkat December 25 na. Si Jesus na dumating ay manliligtas. Isabuhay natin ngayon ang kaligtasan na dala niya at isulong ito – ang katarungan, ang kapayapaan, ang katotohanan, ang pag-ibig – hanggang ito ay magkaroon ng kaganapan sa buhay na binibigay niya sa atin. God has taken our life and lived it fully. Let us take the life of God and also live it fully!

Homily December 20, 2020

4th Week of Advent Year B 2 sam 7:1-5.8-12.14.16 Rom 16:25-27 Lk 1:26-80 Where does God stay? 

Where does he want to dwell? Apat na linggo na nating pinaghahandaan ang kanyang pagdating. Saan ba siya darating ngayon? Inaalaala natin ang kanyang pagdating noon sa sabsaban. Pero ngayon saan siya matatagpuan? 

 Sa ating unang pagbasa si Haring David ay nagkaroon ng magandang inspirasyon. Gusto niyang magmagandang loob sa Diyos. Natalo na ni David ang mga kaaway sa karatig na mga bayan – ang mga Filisteo, ang mga Ammonites, ang mga Moabites, ang mga Syrians at mga Canaanites. Naitatag na niya ang Jerusalem bilang kanyang capital city. Nadala na niya ang Ark of the Covenant sa lungsod ng Jerusalem. Nakapagpatayo na siya ng kanyang palasyo sa Jerusalem. Naisip niya na ang Ark of the Convenant, which is the symbol of God’s presence among the people, is still housed in a tent. Kaya nagbalak siya na gumawa ng mas permanenteng tahanan ng Diyos. Nagplano siyang gumawa ng templo. 

Maganda ang plano ni David, pero hindi siya pinayagan ng Diyos. Iba’t-iba ang dahilan na binigay sa Bibliya. Some biblical texts say that God has always been staying in a tent because he is a God who journeys with his people; he has never requested anyone to make him a permanent dwelling. May ibang texto naman na nagsasabing masyadong madugo ang kamay ni David dahil sa kanyang pakikipagdigma kaya hindi siya ang karapat-dapat na gumawa ng templo. Ito ay gagawin ng isang taong mapayapa, tulad ng anak niyang si Solomon. Pero dito sa ating pagbasa, ang sabi ng Diyos na siya ang gagawa ng pabor kay David. Kung ano si David ngayon iyan ay dahil sa Diyos. Siya ang kumuha sa kanya sa pagpapastol ng tupa para maging hari ng Israel. Siya ang nagpapanalo sa kanya sa kanyang mga digmaan. Siya ang nagbigay sa kanya ng katahimikan. Lulubusin pa ng Diyos ang kanyang mga pabor. Gusto ba ni David ng gumawa ng temple para sa Diyos? Ang salitang Templo ay BETH sa Hebreo. Ang Diyos ang gagawa ng BETH sa kanya, na ang kahulugan ay sambahayan, dynasty. Mula sa kanya manggagaling ang mga hari ng Israel magpakailanman. So there a play of words on the Word BETH. More than dwelling in a place, even in a magnificent temple, God wants to be identified with a people, with a dynasty. 

 Totoo nga, ang mga hari ng Juda ay galing sa lipi ni David, mula noong panahon ni David na 1000 BC hanggang 586 BC – higit na 400 years. Pero noong pinabagsak ng mga Babilonians ang Jerusalem noong 586 BC, nawala na ang mga hari ng Juda. Nawala na ang kaharian at hindi na uli ito naitayo. Ang mga namumuno na sa bayan ay ang mga Punong Pari at hindi na ang mga hari. Hindi ba natupad ang pangako ng Diyos? 

 Ang Diyos ay tapat. Tinutupad niya ang kanyang pangako. Kaya sa ating ebanghelyo narinig natin na si Maria ay itinalaga na ikasal kay Jose, na galing sa sambahayan ni David. Kahit na si Jose ay isang karpentero lang, he belonged to a noble family line. He was from the kingly line of David. Kahit na si Jesus ay hindi galing sa dugo ni Jose, pero sa harap ng batas ng mga Hudyo, minana ni Jesus ang lahat ng mga prerogatives at privilegio ni Jose kasi siya ang itinuturing na ama sa kanilang lipunan. Si Jesus ang nagmana ng paghahari ni David, kaya si Jesus ay kinilala ng mga tao na Anak ni David. Siya ang katuparan ng pangako ng Diyos na maghahari, ang maghahari magpakailanman. Pero kakaiba ang paghahari ni Jesus. Hindi sa pamamagitan ng armas at ng dahas, kundi sa pamamagitan ng paglilingkod, ng katotohanan at pag-aalay ng kanyang sarili. Hindi dapat matakot si Herodes at si Pilato sa paghaharing ito. His kingdom is not of this world and not according to worldly ways. 

 Pero balik tayo sa original na tanong natin. Saan ba mag-istay ang Diyos? Nag stay siya sa sinapupunan ni Maria. Doon siya safe. Doon siya at home. At bakit? Kasi si Maria ay walang bahid kasamaan at nanatiling walang kasalanan. Kasi tinanggap ni Maria ang Salita ng Diyos sa kanya ng buong kababaang loob. “Let it be done to me according to your word,” Mary said to the angel. Mary consented to be part of the plan of God. When she accepted the Word of God in her heart, the Word of God took flesh in her womb. At dahil sa pagsunod ni Maria, natupad ang pangako ng Diyos kay David 1000 years ago na ang paghahari sa Israel ay mananatili magpakailanman. 

 Ngayong araw ay ika-5 araw na ng ating pagsisimbang gabi. Tinatalakay natin sa mga araw ng Simbang gabi ang mga paksa ng pastoral priorities na ating sinusundan sa ating paghahanda sa 500th anniversary of the coming of Christianity in our Philippine shores in 2021. Isa sa mga pastoral priorities ang pagpapahalaga sa mga Basic Ecclesial Communities na matatagpuan sa mga Parokya. The parish therefore is community of communities. We cannot be Christians unless we are part of a Christian community. We cannot be Christians alone. God does not save us alone, separate from the rest. God saves us through a community and with the community. Kaya lahat tayo ay nabibilang sa Parokya. Iyan iyong community of faith natin. Doon tayo binibinyagan, kinukumpilan, tinuturuan, kinakasal at inililibing. Parang hindi na ito masyadong klaro dahil dito sa kamaynilaan masyadong mobile na ang mga tao. Hindi na tayo nanatili sa isang lugar lang. At dito sa atin sa Pilipinas, ang lalaki ng mga Parokya natin. Pangkaraniwang ang Parokya na may 30,000 faithful. You cannot form a community of 30,000 people. So we break down the parish into smaller communities – the neighborhood communities, which we call the Basic Ecclesial Communities o BECs. Sa maraming lugar hindi pa ito gaano na oorganize. Pero ang ideal, at ang pangarap ng simbahan sa Pilipinas, na ang bawat Kristiayano ay kasapi sa isang BEC. Dito sa ating community of faith mararamdaman natin ang presensiya ng Diyos. God does not dwell so much in a place but in a people. At sa mga BECs ang mga tao ay nagbabahaginan sa Salita ng Diyos. Dito tayo natututo tulad ni Maria na makinig sa Salita ng Diyos at maisabuhay natin ito. 

 Ang Diyos ay dumito sa mundo. Naging tao siya. Si Jesus, ang Diyos na naging tao, ay bumalik sa langit pagkatapos na muling mabuhay siya, at nangako na siya’y babalik uli. Ito ang ating inaabangan. Ito ang itinutukoy natin kapag umaawit tayo ng Halina Jesus Halina. Pero habang inaantay natin siya, hindi siya absent sa ating buhay. Patuloy ang kanyang presensiya sa atin. Nandiyan siya sa mga sakramento, lalung lalo na sa Banal na Eukaristiya, nandiyan siya sa mga mahihirap, pero nandiyan siya sa bawat isa sa atin sa ating masunurin na pagtanggap ng Salita ng Diyos at sa ating buong pananalig na pananalangin. Namnamin natin ang presensiya ng Diyos. 

 Saan dumating ang Diyos? Where does he stay? Let me conclude with these two verses from the prophet Isaiah: “This is the one whom I approve: the afflicted one, crushed in spirit, who trembles at my word.” (Is 66:2) “For thus says the high and lofty One, the One who dwells forever, whose name is holy: I dwell in a high and holy place, but also with the contrite and lowly of spirit, To revive the spirit of the lowly, to revive the heart of the crushed.” (Is. 57:15)

Homily Dec 13, 2020

3rd Sunday of Advent Year B Is 61:1-2.10-11 1 Thess 5:16-24 Jn 1:6-8.19-28 

 Serioso ba tayo sa pagtugon sa tawag ng adbiento? Ang tawag ng adbiento ay paghahanda sa pamamagitan ng paglinis at pagwaksi ng kasalanan sa buhay natin, sa pamamagitan ng pagdarasal, sa pamamagitan ng penitensiya at ng kawanggawa. Ginagawa ba natin ang mga ito? Tandaan natin na ang pinaghahandaan natin na pagdating ng Panginoon ay hindi lang ang Dec 25 kundi ang kanyang muling pagdating bilang Hari at Hukom. Kung talagang ginagawa natin ang panawagan ng adbiento, marahil ngayong nasa ika-tatlong linggo na tayo ay medyo nanghihina na tayo sa pagpepenitensiya, sa pag-intindi sa iba, sa patuloy na pagdarasal. Kaya ngayong ikatlong Linggo ng adbiento pinapaala-ala sa atin kung anong klaseng paghihintay ba ang ginagawa natin upang pasiglahin tayo. 

 Mayroon maraming klase ng paghihintay. Nandiyan iyong batang naghihintay ng parusa ng tatay kasi nahuli siyang nandukot ng pera. Ito ay paghihintay na may takot. Nandiyan iyong paghihintay sa board examination. Iyan ay paghihintay ng may malaking kaba – papasa ba ako o hindi? Nandiyan iyong paghihintay sa nanay na naghihingalo. Puno ng kalungkutan ang paghihintay sa kamatayan. Nandiyan naman ang paghihintay sa OFW na tatay na darating na magbabakasyon. Inaabang natin ito. May dalang mga pasalubong. Anong klase panghihintay ba ang adbiento? 

 Ngayon ay sinisindihan natin ang pink na kandila ng ating advent wreath. Pink is a lighter and more joyful color than violet. This Sunday is called in Latin Gaudete Sunday – na ang ibig sabihin ng Gaudete ay MAGSAYA KAYO. Oo, ang diwa ng paghihintay natin ay masaya. Hindi tayo naghihintay ng parusa, o ng kamatayan, o ng walang katiyakan. Naghihintay tayo ng kaligtasan! Ang kasiyahan na inaasan natin sa pasko ay anino lamang ng kasiyahan at kagalakan na mapapasaatin sa muling pagdating ng Panginoon. Kaya nananabik tayo dito. Excited tayo sa kanyang muling pagdating. St Paul wrote: "What eye has not seen, and ear has not heard, and what has not entered the human heart, what God has prepared for those who love him," (1 Cor. 2:9 NAB) Because of wonderful things that are waiting for us, the Saint affirmed: “I consider that the sufferings of this present time are as nothing compared with the glory to be revealed for us.” (Rom. 8:18 NAB) Sa harap ng langit, sulit ang lahat ng kahirapang dinaranas natin ngayon. Iyan ang ating hinihintay. Kaya lakasan natin ang ating loob. Huwag tayong manghina sa ating pagsisikap na maging handa. Dapat nga maging excited tayo. 

 Kaya nga narinig natin kanina sa ating ikalawang pagbasa: “Magalak kayong lagi. Rejoice always. Maging matiyaga sa pananalangin. Pray without ceasing. Ipagpasalamat ninyo ang lahat ng pangyayari. In all circumstances give thanks.” This is the will of God for you. Joy, Prayer, Thanksgiving. These three things are connected to each other. Our prayer leads to thanksgiving. In fact we already thank the Lord when we pray. A heart full of gratitude leads to joy. Kaya kahit na may mga kahirapan na dinadaanan tayo, palaging magpasalamat, palaging magalak, palaging magdasal. This reminder is good not only for Gaudete Sunday but for all time. This is God’s will for us. 

 May mga pagkakataon na excited tayo pero ang inaasahan natin ay hindi nangyari. Iyan ang kalagayan ng mga Hudyo noong panahon ni John the Baptist. Excited na sila kay John the Baptist. Kaya kahit na nasa disyerto siya, pinuntahan pa rin siya ng mga tao. Nagpasugo pa nga ang mga Pariseo, ang mga leaders mula sa Jerusalem. Excited sila dahil kakaiba si Juan. Ang mensahe niya ng pagbabago ay straight to the point. Matapang siya kahit na sa harap ng mga suldado. Kapani-paniwala ang kanyang lifestyle. Akala ng marami na siya na ang inaantay nilang Kristo, o ang propetang si Elias na darating, o ang propeta na tulad ni Moises na kanyang ipinangako. Siya na ba? Binigo sila ni Juan. Hindi siya. May isang mas dakila pa sa kanya sa darating na hindi nga siya karapat-dapat na dalhin man lang ang kanyang sandalyas. Magdadala siya ng tunay na pagbabago. Hindi lang sa tubig sila bibinyagan, kundi sa Espiritu Santo. Kaya sinabi niya na ituon nila ang kanilang excitement o pananabik hindi sa kanya kundi sa mas dakilang darating. 

 Marami sa atin ay tulad ng mga Hudyo. Excited tayo sa Pasko. Ang iba pa nga hindi pasko ang inaantay kundi ang pagkain, ang regalo, ang family reunion, ang bonus. Oo, nagpapasaya sa atin ang mga ito. Pero sana taas-taasan pa natin ang ating inaasahan. Huwag lang tayo mag-antay sa mga bagay o mga tao na pagkatapos ng ilang araw ay balik na naman tayo sa dati. Lilipas lang ang mga ito! May higit ang ating pananabikan - si Jesus na magdadala ng kaligtasan! Kaya ang sigaw natin ay: Halina, Jesus, Halina! Maranatha! Dumating ka na! 

 Noong si Jesus ay unang nagsalita sa Sinagoga sa Nazareth, binuksan niya ang Banal na Kasulatan at binasa niya ang bahagi ng unang pagbasa natin mula kay Propeta Isaias. “The spirit of the Lord GOD is upon me, because the LORD has anointed me; He has sent me to bring good news to the afflicted, to bind up the brokenhearted, To proclaim liberty to the captives, release to the prisoners, To announce a year of favor from the LORD.” (Isa. 61:1-2 NAB) Ito ang misyon ni Jesus. Kaya ang kanyang sermon mula sa pagbasang ito ay napakaikli. “Nangyayari ngayon na ang inyong narinig.” Ito ang kaligtasan na sinimulan ni Jesus, na ipinagpapatuloy ng simbahan, at magiging ganap sa wakas ng panahon. 

 Dalhin ang mabuting balita sa mga mahihirap. Sila ang kailangan ng Mabuting Balita dahil sa kahirapan sa buhay. Ang ibig sabihin ng mabuting balita ay matutugunan ang kahirapan nila. Kaya ang pagkawanggawa ay pagpapahayag ng mabuting balita. And in many places of the world the good news can only be proclaimed by works of charity. There are many places where it is forbidden to speak about Jesus, but they accept people who work in the hospitals, who take care of the orphans, who feed the hungry. The good news of the love of God is proclaimed in this way. There are many people who do not believe in religion nor in God but who admire the works of selfless people who stand for the truth, who defend human rights, who care for the victims of calamity. Si Jesus ay pinapahayag sa pamamagitan ng pagtulong sa kapwa. 

 Pagalingin ang sugat ng puso. Heal the broken hearted. Oh, how much brokenness are coming out these months. Ang daming mga mental health issues na lumilitaw. Kaya nga patuloy nating pinapanawagan na ang serbisyo ng simbahan ay essential services at ito ay tulungan na lumawak. Huwag limitahan ang pagmimisa. Mahalaga ito upang pagalingin ang puso. Hindi maaaring limitahan lang sa online services ang misa. Mas sumisigla ang mga tao kapag sila ay nakapagsisimba at nakakapagkomunyon. Lalo na kapag sila ay nakapagkumpisal. 

 Palayain ang mga bihag at bilanggo. Palayain. Ang kalayaan ay bahagi ng kaligtasan. Huwag natin kalimutan ang mga bilanggo. Isa iyan sa mga dapat natin pahalagahan kasi maliwanag ang sinabi ni Jesus, “Ako ay nasa bilangguan at inyong dinalaw.” It is worth noting that Jesus identified himself with those in prison but not with those who put them into prison, however righteous they may feel themselves to be. How unfair and how evil is the practice of planting evidences in order to justify summary executions and arrests without bail people who are considered enemies of the state. Hindi iyan gawain ng kaligtasan. Si Jesus ay nagpapalaya at hindi nagpapabilanggo! 

 Hindi pa nangyayari ang kaligtasan na pinangako ng Diyos at sinimulan ni Jesus. Kaya patuloy pa tayong nananabik sa kanyang pagdating. Nananabik tayo ng may galak. Mangyayari ang balak ng Diyos. Nananabik tayo na may pagsisikap. Isinusulong na natin, sa ating makakayanan, ang kaligtasan na ating inaasahan! Nag-aantay tayo ng katarungan – gumagawa na tayo ng matuwid. Nag-aantay tayo ng katotohanan – nagpapalaganap tayo ng katotohanan at nilalabanan ang fake news. Nag-aantay tayo ng kasaganaan – ngayon pa lang nagbabahaginan na tayo. Nag-aantay tayo ng kapayapaan – kumikilos na tayo para sa katarungan na nagdadala ng kapayapaan. As we wait in great expectation, we do now what we expect to come.

Homily December 6, 2020

2nd Sunday of Advent Year B Is 40:1-5.9-11 2 Pt 3:8-14 Mk 1:1-8 

 “Comfort! Comfort my people! Aliwin! Aliwin ninyo ang aking bayan!” Iyan ang sigaw na narinig natin sa ating unang pagbasa. Hindi ba ito rin ang gusto nating marinig ngayon? Bugbog na tayo sa lockdown, sa kawalan ng trabaho, sa hirap sa internet sa ating work from home at sa ating online learning, sa pagkasira ng mga negosyo, sa sakit, sa baha, sa mga nasisiraan na ng loob, sa Covid 19. Ang haba na ng listahan at sinasamahan pa ng red-tagging at pagpapatay sa mga abogado at patuloy na EJK. 

 The prophet cried to comfort the people because the Lord is coming. Ang bayan ng Israel noon ay matagal nang ipinatapon sa Babylonia. Nawawalan na sila ng pag-asang makabalik sa kanilang bayan. Ang pagkatalo nila sa mga Babylonians at ang kanilang exile ay parusa sa kanilang mga kasalanan sa hindi pagsunod sa Diyos. Ang Magandang Balita ni propeta Isaias ay: bayad na ang kasalanan ng bayan. Kaya darating na ang Diyos sa kanila. Makakauwi na sila sa kanilang bayan. So make a highway for the Lord to come. Yes he will come with glory and power, but most of all he will come with tenderness, like a shepherd carrying the lamb in his arms. Iuuwi na niya ang mga Israelita sa kanilang lupain. 

 Itong panawagan ni propeta Isaias mga 500 years bago dumating si Jesus ay ginamit din ni Juan Bautista sa ating ebanghelyo. Siya ang boses na nananawagan sa ilang. Darating na ang ipinangako ng Diyos na mesias. Sa totoo, hindi lang mesias o Kristo ang darating. Siya ay ang anak ng Diyos mismo. Labis sa ating imagination ang pagtupad ng Diyos sa kanyang mga pangako. Nangako siya na magpapadala ng taong itinalaga niya – ang tinatawag na Mesias sa Hebreo o Kristo sa Griego. Nakakagulat na ang Kristo na ipapadala ay ang anak niya mismo. Kaya tuloy nasabi ni Juan Bautista: “Hindi nga ako karapat-dapat na magkalag man lang ng tali ng kanyang sandalyas.” 

 Ang daan o highway na ating ihahanda ay ang ating puso. Totoo dumating na si Jesus sa ating mundo, pero dumating na ba siya sa ating buhay? Gusto niyang pumasok sa ating puso, sa bawat isa sa atin. Ang tanging hadlang lang sa kanyang pagdating ay ang kasalanan. Tanggalin ang kasalanan. 

 Sa Tagalog may iba’t-ibang salita tayo sa kasalanan. Tinatawag natin ito na pagkukulang. Parang valley o lambak ang ating buhay na kailangang tambakan. Punan na natin ang ating mga pagkukulang sa ating pamilya, sa ating trabaho, sa bayan, o sa Diyos. Ang kasalanan ay tinatawag din na pagmamalabis. Ito ang mga bundok na kailangang tibagin. Pagmamalabis sa kasakiman. Naging uso noon ang kasabihang, control your greed. May mga tao na sobra ang yabang, masyadong mahangin. May mga tao rin na hindi nakokontento sa kapangyarihan, kaya minamata ang iba. Iyan iyong palamura, minumura ang iba, ginagawang mura ang kapwa tao. Ang mga bisyo ay pagmamalabis – sobra ang pag-iinom, sobra ang pagsusugal, sobra ang paggamit ng droga. Ang kasalanan ay kalikuan, liko-liko ang pamamaraan. Kailangan itong ituwid. Liko-liko ang transaction sa corruption. Ang mga pandaraya ay kalikuan. Iyan ang kasalanan: pagkukulang, pagmamalabis, liko-liko. Gawin na nating matuwid ang ating buhay upang matanggap nang madali ang Diyos na dumarating. 

 Ano ang paraan upang maituwid ang buhay natin? Magsisi! Ang pagbibinyag ni Juan Bautista ay tanda ng pagsisisi. Ang mga tao na naantig sa panawagan ni Juan ay nagsisisi na sa kanilang kasamaan. Lumulusong sila sa ilog Jordan, at dito pinapaliguan sila ni Juan, nilulublob sa tubig. Nililinis na sila sa karumihan ng kasamaan. Tayo ay nilinis na sa tubig ng binyag. Pero nagkakasala pa rin tayo. Ang pagtanggal sa kasalanan na nagawa pagkatapos ng binyag ay ang pagkukumpisal. Pumupunta tayo sa kumpisal dahil nagsisisi na tayo. Inaamin na natin na nagkamali tayo, kaya ikinukumpisal na natin ito. Ang panahon ng adbiyento ang panahon ng pagsisisi, panahon ng pagkukumpisal. Sana maghanap tayo ng pagkakataon na makapangumpisal para pagdating ng Pasko matagpuan ni Jesus ang ating puso na handa para sa kanya. 

 Sa December 8 ipagdiriwang natin ang dakilang kapistahan ng Immaculada Concepcion, ang kalinis-linisang paglilihi kay Maria. Inihanda ng Diyos ang Birheng Maria na tanggapin si Jesus. Hindi niya hinayaang mabahiran ng kasalanan ang laman na pagkukunan ng kanyang anak ng laman upang siya ang maging tao. Kaya ang kapistahan ng Immaculada Concepcion ay hindi lang tungkol kay Maria, ito ay tungkol kay Jesus. At home si Jesus sa sinapupunan ni Maria kasi ito ay hindi nabahiran ng kasamaan. Kasalanan lang ang humahadlang sa pagdating ni Jesus. Kaya sinabi ni San Pedro sa ating ikalawang pagbasa: “Samantalang kayo’y naghihintay, sikapin ninyong mamuhay na payapa, walang dungis at kapintasan.” 

 Ito ang dahilan ng ating paghihintay. Ito ay panahon ng pagsisisi at pagbabagong buhay. Baka naman sabihin ninyo: “Taon-taon na lang tayo nagdiriwang ng adbiyento, palaging naghihintay, at wala naman siya. Kailan pa siya darating?” Ito rin ang reklamo kay San Pedro. Kaya sinabi niya na huwag tayong mainip, kasi iba ang pagbilang ng panahon ng Diyos. “Sa Panginoon, ang isang araw ay sanlibong taon, ang at sanlibong taon ay isang araw lamang.” Huwag tayong mainip sa kahihintay. Binibigyan pa niya tayo ng panahon upang makapagsisi at makagawa ng kabutihan. Ayaw niya na tayo ay mapahamak. So he still gives us the opportunity to be more ready. Let us not take the time that we have as simply wasting or killing time but as opportunities to grow in love of him and to be more like him. Jesus is faithful. He will surely come. 

Si Juan Bautista ay hindi lang nanawagan sa kanyang pagsasalita. Ang kanyang buhay, ang kanyang lifestyle is also a message. Marami ang mga taong pumupunta sa kanya hindi lang dahil sa kanyang mga salita. Kapanipaniwala ang kanyang salita dahil sa kanyang buhay. St Pope Paul VI wrote: “Modern man listens more willingly to witnesses than to teachers, and if he listens to teachers, it is because they are witnesses.” (St Paul VI (Evangelii Nuntiandi, 41) Totoo nga ito kay Juan Bautista. Simple ang buhay niya. Nakatira siya sa desert, balat ng camel ang kanyang damit, pagkain sa disyerto ang kanyang kinakain – honey at mga insects. Noong nabilanggo na si Juan tinanong ni Jesus ang mga tao: " What did you go out to see in the desert? Someone dressed in fine clothing? Those who wear fine clothing are in royal palaces. Then why did you go out? To see a prophet? Yes, I tell you, and more than a prophet.” (Mt. 11:8-9 NAB) Prophet si Juan Bautista sa kanyang salita at sa kanyang pamumuhay. Ipinakita niya sa kanyang pamumuhay kung paano matanggap si Jesus: in humility, in simplicity and in commitment to the truth. 

 In humility. Hindi siya nagmamalaki. Handa na ang mga tao na maniwala na siya na ang Kristo. Pero sinabi niya na hindi siya. May isa pang mas dakila kaysa kanya. In fact he said: He must increase but I must decrease. I am not the main actor. I am just the companion of the bridegroom. In simplicity. By his lifestyle he tells us that it is in voluntary poverty that we are more ready to recognize and accept the Lord. In commitment to the truth. He was strong in his message to the people to repent, kahit na sa mga officials at sa mga kawal. Maliwanag din ang kanyang salita kay Haring Herodes na hindi tama na kinakasama niya ang asawa ng kanyang kapatid. 

 Maganda ang balita sa atin: Sa gitna ng mga problema na bumabagabag sa atin, darating ang Diyos. Napatawad na tayo sa ating mga kasalanan at dadalhin niya tayo sa kanyang piling. Ang hamon sa atin: patuluyin natin siya. Tanggalin na ang mga pagkukulang, pagmamalabis at kalikuan sa ating buhay na humahadlang sa kanya. Pakinggan natin ang panawagan ni Juan Bautista na magsisisi at sundin natin ang halimbawa ng buhay niya: mamuhay ng simple, maging mabababa ang loob, at manindigan sa katotohanan.